نوک خودنویس بخشی از قلم است که با سطح کاغذ در تماس است و وظیفه آن رساندن جوهر به کاغذ می باشد . انواع مختلفی از نوک خودنویس تا به حال ساخته شده اند که در مقاله زیر می توانید آن را مطالعه فرمایید و با آنها آشنا شوید .

نوک خودنویس

نوک خودنویس بخشی از قلم است که با سطح کاغذ در تماس است و وظیفه آن رساندن جوهر به کاغذ می باشد . انواع مختلفی از نوک خودنویس تا به حال ساخته شده اند که بر اساس موارد زیر تقسیم بندی می شوند .

1. شکل نوک خودنویس
2. اندازه و سایز نوک خودنویس
3. مواد سازنده نوک خودنویس

انواع مختلف نوک

مواد سازنده نوک خودنویس بر اساس ماهیتی که دارند به دو دسته کلی Quill و Metal تقسیم بندی می شوند .قَـلَـم پَـر (Quill) ساده‌ترین و از قدیمی ترین ابزار نوشتاری ست که بشر آن را برای نوشتن به کار گرفت و در دوران باستان، قرون وسطی و کلا تا پیش از اختراع نوشت‌ افزارهای جدیدی چون مداد، خودکار و خودنویس در بسیاری از موارد مورد استفاده نویسندگان قرار می‌گرفت. Quill در واقع همان تیغ جوجه تیغی یا بیشتر پر پرندگان بوده است که تا اوایل قرن 19 استفاده می شد اما در ادامه به خاطرطول عمر کمی که داشت، جای خود را به فلز داد. در زمان های قدیم نوک فلزی خودنویس ها از جنس فلز مس و برنز بوده اما در حال حاضر نوک فلزی از جنس طلا یا استیل است که با خواص مختلف برای مقاصد مختلفی با سایز و اندازه های متفاوت ساخته و استفاده می شود.

1. Quill
2. Metal

--

Quill

در نسل های بعدی این نوشت افزار ها نیز قلم پر به عنوان یکی از سمبلهای اهل قلم در دوران باستان به حساب می‌آید که با نوک فلزی از نسل های جدید خودنویس مزین گردیده است.

Metal

امروزه نوک خودنویس فلزی با خواص مختلفی برای مقاصد مختلفی با سایز و اندازه های متفاوت ساخته میشود و از کارخانه بر روی قلم ها نسب می شوند . پس از تجاری شدن , هر شرکت قلم سازی نوک خودنویس را در طرح ها و اشکال مختلف و با نوع آلیاژ متفاوت تولید کرد . 

انواع جنس نوک

• نوک خودنویس با فلز طلا

طلای به کار برده شده در فلز نوک خودنویسعموما طلای 18 عیار می باشد که با عبارت مشخصه 18C-750 بر روی نوک آن قابل تشخیص استو جز قلم های لوکس به شمار می آید ، اما خودنویس هایی با طلای 14 و 22 عیار نیز وارد بازار شده اند. اعداد و ارقامی که بر روی فلز نوک خودنویسحک می شود نشانگر استاندارد های مهم جهانی استکه در کشور های مختلف متفاوت است . این خود نویس ها با برند های مختلفی تولید و وارد بازار می شوند .

• نوک خودنویس از جنس استیل

خودنویس هایی که با استیل تولید می شوند مقرون به صرفه تر هستند و به خود نویس های اقتصادی معروف اند . وقتی نوک خود نویس از جنس استیل باشد به رنگ سفید – نقره ای خواهد بود . ناگفته نماند خودنویس هایی با نوک فلزی از جنس طلا و خصوصا استیل ، عموما با ایریدیوم آبکاری می شوند ، ایریدیوم آلیاژی از خانواده یکی از عناصر جدول تناوبی به نامِپلاتین استکه ویژگی های مشابه طلا دارد و از طرفی با قیمت مناسب تری هم عرضه می شود . در این صورت عبارت IRIDIUM POINT روی فلز نوک خودنویسحک می شود . فلزاتی مانند اسمیم و تنگستن نیز برای آبکاری به کار گرفته می شوند . این کار باعث می شود فلز نوک خودنویسدر تماس با کاغذ دچار سایش نشود و از بین نرود ، هم چنین در مجاورت هوا کدر نمی شوند ، به عبارتی مقاومت آن ها بالاتر می رود .

لازم است یادآوری کنم که جنس فلز نوک خود نویسچه از طلا باشد و چه از استیل ، حس خوبی که هنگام نوشتن به نویسنده منتقل می کند ، به شکل و نوع تراشی است که فلز نوک قلم دارد . این کار در کارخانه های سنتی به صورت دستی و یک به یک انجام می شد اما در کارخانه های مدرن به کمک ربات های مخصوص است .

تفاوت فلز نوک خودنویس طلا و استیل

خودنویس هایی که فلز نوک آن ها از جنس طلا است مقاومت بیشتری نسبت به فلز استیل از خود نشان می دهند . از آن جایی که ماهیت جوهر های خودنویس اسیدی است ، استیل در طول چندین سال استفاده کم کم کارایی اولیه خود را از دست می دهد و دچار خوردگی می شود ، در حالی که طلا به علت مقاومت در برابر اکسید شدن ، دچار چنین مشکلی نخواهد شد . علاوه بر آن طلا در عین مقاومت در برابر اکسید شدن ، انعطاف پذیری بیشتری نسبت به استیل که یک فلز سخت است ، دارد ؛ به عبارتی خودنویس با نوک فلزی از جنس طلا به مرور زمان متناسب با دستان نویسنده می شود و هر روز نرم تر از روز قبل اما استیل با سختی که دارد ، نوشتن را برای نویسنده سخت تر خواهد کرد . پس به همین دلیل است که خودنویس هایی با فلز استیل را می توان به قیمت ارزان تری خریداری کرد .

بررسی فلز نوک خودنویس در جدول تناوبی مندلیف

همان طور که اشاره کردیم فلزاتی که عموما در ساخت فلز نوک خود نویس به کار گرفته می شوند طلا و استیل هستند ، هم چنین از عناصری مانند اسمیم ، تنگستن و ایریدیوم هم برای آبکاری استفاده می شود ، که یک به یک در جدول تناوبی آن ها را بررسی می کنیم .

• طلا ( Au )

طلا از جمله عناصر جدول تناوبی است که در گروه فلزات واسطه قرار می گیرد . این فلز تقریبا توسط هیچ کدام از عناصر جدول مورد حمله قرار نمی گیرد یعنی با آن ها وارد واکنش شیمیایی نمی شود به همین دلیل اصولا به شکل آزاد در طبیعت یافت می شود . تنها نکته ای که وجود دارد این است که به وسیله کلر و تیزاب سلطانی ( ترکیب نیتریک اسید و هیدروکلریک اسید ) آسیب می بیند . طلا ؛ فلزی نرم ، زرد ، براق و هم چنین انعطاف پذیر ترین و چکش خوار ترین فلز ها است . باید اشاره کنم که در برابر حرارت ، رطوبت و بیشتر عوامل فرساینده مقاوم بالایی از خود نشان می دهد . تمام این نکات ، طلا را برای کاربرد در فلز نوک خود نویسمناسب می کند .

• استیل (Fe , Cr, Ni  )

استیل به فولاد ضد زنگ یا فولاد زنگ نزن هم معروف است . این ماده ، آلیاژی از فولاد است که اصلی ترین عنصر تشکیل دهنده آن آهن Fe ، کروم Cr  و نیکل Ni است ، این سه عنصر در جدول تناوبی ، جز فلزات واسطه اند که در مجاورت یکدیگر قرار گرفته اند و از آن جایی که آرایش لایه ظرفیت شان مشابه است ، خواص یکسانی از خود بروز می دهند . استیل یک خاصیتی به نام "غیر فعال شدن" دارد که در شیمی به معنای مقاومت در برابر خوردگی و زنگ زدگی است . همین ویژگی ، استیل را برای کاربرد در فلز نوک خود نویسمناسب کرده است .

• اسمیم ( Os )

اسمیم یکی دیگر از عناصر واسطه است و از جمله عناصری است که برای آبکاری فلز نوک خود نویسبه خصوص استیل به کار می رود . این فرآیند آبکاری اصولا برای رسوب دادن دیگر فلزات بر روی یکسری قطعات است .اسمیم به خاطر چگالی بالا ، یک فلز سخت و شکننده است و در مواردی که به دوام و سختی بالا احتیاج باشد به کار می رود برای مثال نوک خود نویس . نکته مهم این که این فلز بی نهایت سمی است و به صورت آلیاژ با دیگر فلزات استفاده می شود .

• تنگستن

یکی دیگر از فلزات نوک خودنویس در جدولتناوبی تنگستن است که مشابه اسمیم جز فلزات واسطه ی بسیار سخت و البته سنگین است . کاربرد آن در مواردی است که به دوام بالا احتیاج باشد . این فلز در دمای بالا مقاومت خوبی از خود نشان می دهد و از همه مهم تر مقاومت آن در برابر فرسایش بسیار خوب است . علاوه بر آن اگر در تماس با هوا قرار بگیرد یک اکسید محافظتی خوب را شکل می دهد و استحکام آن تا حد زیادی بالا می رود و دقیقا آن چه برای کاربرد در فلز نوک خود نویسمهم است .

• ایریدیوم ( Ir )

همانند فلزاتی که تا به این جا در مورد آن ها صحبت کردیم ، ایریدیوم نیز عنصری سنگین ، بسیار سخت ، شکننده و از فلزات سفید رنگ واسطه است . این عنصر از خانواده پلاتین است و در مواردی استفاده می شود که دوام بالا مورد نیاز باشد . لازم به یادآوری است که ایریدیوم مقاوم ترین عنصر در برابر فرسایش است . این عنصر با هیچ اسیدی حتی تیزاب سلطانی آسیب نمی بیند ، مگر در مجاورت نمک های مذاب مثل سدیم کلرید NaCl و همین طور NaCN. کاربرد این فلز در فلز نوک خود نویسبه صورت آلیاژ ، برای آبکاری است .

اگر به تمام آنچه از فلزات گفته شد دقت کنید و محل قرار گیری فلز نوک خود نویس در جدولرا نگاه بیاندازید ، متوجه می شوید که تمام این فلزات در نزدیکی یکدیگر و حتی در یک ردیف از جدول تناوبی مندلیف هستند . این یعنی شباهت بسیار زیاد این عناصر با یکدیگر که به راحتی آن ها را قابل جایگزینی می کند .

اگر از یک جنبه دیگر نگاه کنیم فلزاتی که برای آبکاری به کار می روند ، جز سخت ترین فلزات بودند که دوام محصول را بالا می برند به خصوص وقتی فلز نوک خودنویساز جنس استیل باشد چون همان طور که گفتیم نسبت به طلا مقاومت کمتری از خود نشان می دهد . اگر نگاهی به تاریخچه خود نویس نیز بیاندازید ، متوجه روند افزایش مقاومت فلز نوک خودنویس خواهید شد . از پر گرفته تا تیغ جوجه تیغی و رسیدن به طلا .

انواع نوک فلزی

نوک خودنویس های فلزی ساخته شده را به دو نوع اصلی می توان تقسیم کرد .

1. Broad nib
2. Pointed nib

-

Broad NIB

نوک های که در این دسته قرار میگیرند را در اصطلاح broad-edge یا chisel-edge  می گویند . نوک های این دسته از جنسی سخت و دارای نوکی پهن هستند و برای پهن و باریک کردن نوشته باید زاویه قلم را تغییر نداد . بیشتر سبک ها نوشتاری لاتین در قرون مختلف از همین مدل سرقلم توسعه یافته است .

سبک های نوشتاری مانند :

1. medieval Uncial
2. Blackletter
3. Carolingian minuscule
4. Italic Hand

• نوک خودنویس های خطاطی برای زبان فارسی که به صورت شیب دار تولید می شوند نیز در همین گروه قرار می گیرند .

Pointed NIB

در این گروه , سرقلم ها به صورت نوک تیز درست می شوند و برای پهن تر نوشتن باید فشار را بر روی نوک خودنویس بیشتر کرد تا فاصله بین 2 لبه نوک بیشتر شود و جوهر بیشتری بر روی کاغذ بیاورد . باید در این مدل نوک ها فشار را کنترل کرد چون ممکن است به نوک و یا کاغذ صدمه بزند .

نوک های Pointed nibs در قرن 17 ساخته شدند .

در اواخر انقلاب صنعتی و اوایل قرن 19 تقاضا برای خرید نوک خودنویس فلزی افزایش یافت که در نهایت منجر به تولید انبوه نوک خودنویس شد .

قلم های نوک تیز بیشتر توسط هنرمندان و تدوین کنندگان برای طراحی فنی و نقشه برداری و نقشه کشی استفاده می شود .

سایزبندی نوک خودنویس

نوک خودنویس در انواع سایز های مختلف برای کاربری های مختلف تهیه می شود. بعضی از کارخانه های قلم سازی تمامیه سایز های نوک را تولید می کنند و بعضی دیگر فقط سایز های پر استفاده را تولید و عرضه می نمایند.

EF (خیلی باریک نویس):

سایز نوک حدودا 0.3 میلیمتر می باشد و مناسب افراد ریزنویس و کسانی که بیشتر کارهای هنری انجام میدهند طراحی و ساخته میشود.

F (باریک نویس):

سایز نوک حدودا 0.5 میلیمتر می باشد و بیشتر مخصوص افراد ریز نویس طراحی و ساخته میشود.

M (متوسط):

سایز نوک حدودا 0.7 می باشد و بیشتر برای کارهای روزمره استفاده میشود. نوشتار های عادی و امضا های معمولی با این نوک بسیار راحت انجام میشود.

B (پهن):

سایز نوک حدودا 1 میلیمتر می باشد و بیشتر مخصوص طراحی و اسکیس و یا کسانی که بسیار امضا میکنند.

به جز این سایز ها که همگی جزو سایز های استاندارد خودنویس مییاشند. سایزهای دیگری نیز وجود دارد که بعضی از برند ها تولید میکنند.

BB یا ۲B یا EB (بسیار پهن):

سایز نوک خودنویس حدودا 1.2 میلیمتر می باشد که بیشتر برای طراحی و امضا و درشت نویسی استفاده میشود.

BBB  (خیلی خیلی پهن):

سایز نوک حدودا 1.5 می باشد و برند های بسیار کمی این سایز را تولید میکنند.

LH:

نوک طراحی شده مخصوص چپ دستان عزیز

OM یا OB و غیره:

نوک های خودنویس زاویه دار مخصوص طراحی

تشریح نوک خودنویس

در عکس زیر که در سال 1998 کشیده شده است می توانید قسمت های مختلف یک نوک را مشاهده فرمایید .