معرفی کتاب یک وضعیت: روایتی از هادی میرمیران اثر بهارک کشانی

کتاب «یک وضعیت؛ روایتی از سیدهادی میرمیران» داستان زندگی پرماجرا و پرتلاطم او را روایت می‌کند، مسیری که به شکلی عمیق در هم‌پیچیده با شرایط اجتماعی و تاریخی نسل او پیش رفته است. این تجارب در نهایت منجر به شکل‌گیری نوعی شخصیت دوگانه یا به بیانی دیگر، «چهره‌ای ژانوسی» در وجود او و هم‌نسلانش شده است. این اثر، تصویری پویا و تاثیرگذار از تأثیر محیط بر شکل‌گیری هویت فرد ارائه می‌دهد و خواننده را به سفری جذاب و تأمل‌برانگیز میان تحولات اجتماعی آن دوران دعوت می‌کند.

واقعیت این است که ورود من به حوزۀ حرفه‌ای معماری از نگاه و مسیر هادی میرمیران شکل گرفت. تمامی تفکرات و روش‌های عملی‌ام، آگاهانه یا ناآگاهانه، به اندیشه‌ها و رویکردهای او بازمی‌گردند. از همین رو، بررسی سیر فکری او برای من نه‌تنها راهی به‌سوی فهم عمیق‌تر معماری است، بلکه به نظرم ضرورتی است برای کل حرفه معماری. خوانش اندیشه‌های هادی میرمیران و سایر شخصیت‌هایی چون او، مسیری اجتناب‌ناپذیر برای همۀ ماست؛ تلاشی برای یافتن راه حل‌هایی نو در مواجهه با چالش‌های امروز. اما تجربۀ ناب من از همراهی با هادی میرمیران تمامی وجوه حرفه‌ایم را در میان تردیدهای بنیادینی قرار داده است. در طول این مسیر، پرسش‌هایی مطرح شد که همچنان ذهن مرا به خود مشغول می‌کند. چه چیزی باعث می‌شد هادی میرمیران، معمار خوداندیش و مستقل، در جهان مدرن به جست‌وجو بپردازد؟

چگونه او با کاوش در تاریخ و فرهنگ، مفاهیمی الهام‌گرفته از جهان‌بینی خدامحور را در زندگی معاصر اعمال می‌کرد؟ آیا معنای کهن "معمار-خدا" می‌توانست پاسخگوی پیچیدگی‌های چندعملکردی پروژه‌های عظیم مدرن باشد؟ پروژه‌هایی که نیازمند توجه به جنبه‌های اقتصادی، جذب سرمایه، بازدهی مالی، تحلیل ترافیکی، تکنولوژی‌های نوین و انرژی‌های پایدار بودند. چگونه مفهومی برخاسته از سنت، می‌توانست به تکثرگرایی انسان مدرن پاسخ دهد؟ و نسبت چنین نگرش‌هایی با سیاست معاصر چیست؟

آیا مفاهیم بنیادین و غیرتاریخی دوران پیشامدرن که زمانی قطعی و بی‌چون‌وچرا تلقی می‌شدند، قادر هستند در زمینۀ چندگونگی و پیچیدگی‌های دنیای مدرن کارایی داشته باشند؟ چگونه می‌توان مفاهیمی را که در جهان قدیم نقدناپذیر بودند، در زیست جهانی مدرن که بر مبنای نقد و ارزیابی استوار است، به کار گرفت؟ طرح این پرسش‌ها نهایتاً ما را به یک مسئله اساسی رهنمون می‌کند: چرا مفاهیم سترون دوران قدیم برای جهان امروز کارآمد نیستند؟

چرا این مفاهیم در برابر نیروهای پیچیده و موثر عصر حاضر در تولید معماری ناکارآمد به نظر می‌آیند؟ در عین حال، نگاهی که هادی میرمیران به دانشجویان و زیردستانش منتقل می‌کرد، همواره خالی از کاستی نبود. حلقه‌های مفقوده‌ای در رویکرد او وجود دارد که شاید باعث شده باشد ادامه‌دهندگان راهش با ابزارهایی ناکافی روبه‌رو شوند؛ شرایطی پر از شیفتگی اما توأم با استیصال. نوشتار حاضر که ریشه در همین تردیدها و پرسش‌ها دارد، تلاشی است برای بازاندیشی در اندیشه‌ها و کارنامه معماری هادی میرمیران. امید است که این بازخوانی نه‌تنها اندیشه‌های او را مورد تأمل قرار دهد، بلکه با مروری بر تاریخ بخشی از فضای حرفه‌ای معماری ایران بتواند گستره‌ای برای طرح پرسش‌های جدیدتر فراهم کند.